Kayıt dışı iktisatla her dalda her alanda çaba eden Gelir Yönetimi Başkanlığı GİB akaryakıt kesiminde Anadolu Yakası Escort adapsız fatura kullanımı nedeniyle milyarlarca liralık vergi kaybının önüne geçecek yeni bir sistemi hizmete sokuyor Kısa ismi UTTS olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi yle ilgili bildiri 5 Ekim 2023 tarihli Kartal Escort Resmi Gazete de yayınlandı GİB tarafından yayınlanan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği ne nazaran akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine nitelikleri Darphane Maltepe Escort tarafından belirlenen ve Darphane ya da yetkili firmalar tarafından üretilen Taşıt Tanıma Okuma Aygıtı TTO temin ederek 31 Aralık 2024 tarihine kadar taktırmaları mecburî hale geldi Kiralama yoluyla edinilen yahut Kurtköy Escort işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara da 31 Aralık 2024 tarihine kadar Taşıt Tanıma Ünitesi TTB bir öteki deyişle akıllı etiket takılması zaruriliği getirildi
Vergi mükellefi olan kişi ve Pendik Escort kuruluşlar için mecburî tüketiciler için ise istekli olacak yeni sistem ile yaklaşık 15 milyar lira olduğu kestirim edilen vergi kaçağı önlenecek Tüketiciler ise kesimdeki rekabetin artmasına bağlı gündeme gelecek çeşitli kampanya ve avantajlardan faydalanabilecek
Akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı iktisat ile faal bir halde gayret edilmesi emeliyle birçok düzenleme ve çalışma hayata geçirildi Gelir Yönetimi Başkanlığı nın en son yaptığı düzenlemeler çerçevesinde Yeni Jenerasyon Ödeme Kaydedici Aygıt yazar kasa ve bayi kontrol sistemleri ile rafineri dağıtım noktasından yakıt dolumuna kadar süren tüm süreçler otomatize edilerek kontrol altına alınmıştı Fakat araç plakalarının akaryakıt istasyonunda çalışanlar tarafından sisteme manuel olarak işlenmesi nedeniyle yöntemsiz fatura kullanımını engelleyemiyordu
Türkiye de 2 4 milyonun üzerinde gelir vergisi mükellefi bulunuyor Gelir vergisi mükellefleri şayet varsa akaryakıt harcamasını sarfiyat gösterebilmek için fatura almak zorunda Akaryakıtı kullanan aracın da mükellefe ilişkin olması kural Lakin uygulamadaki boşlukları kullanan birtakım mükellefler kullanmadığı ya da kullandığından fazla akaryakıt harcamasına ilişkin faturayı masraf göstererek daha az vergi verme eğiliminde olabiliyor Zira pompaya yanaşan aracın plaka bilgisi istasyonda çalışan tarafından elle girilirken kelamlı beyan nedeniyle gerçekte akaryakıt alıp almadığı konusu soru işareti Yani akaryakıtı alan diğeri faturayı alan oburu olabiliyor
ARAÇ PLAKA BİLGİSİ OTOMATİK OLARAK İŞLENECEK
Gelir Yönetimi Başkanlığı akaryakıt kesiminde yaşanan yöntemsiz fatura kullanımını sonlandırmak ve suistimalleri ortadan kaldırmak için UTTS ile ilgili bildirisi yayınladı Böylelikle akaryakıt kesiminde tüm süreçlerin insan müdahalesi olmaksızın yürütüleceği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi ni devreye giriyor
Gelişen teknolojinin sunduğu imkanlardan yararlanan UTTS otomatik plaka sistemini getiriyor UTTS akaryakıt istasyonundan yakıt almaya gelen aracın plaka bilgisini otomatik olarak tanıyacak fiş ve fatura da sistemin tanıdığı bu plaka bilgisi yer alacak Yeni sistem ile öncelikle araç plakalarının manuel olarak sisteme işlenmesinden kaynaklanan adapsız fatura uygulaması son bulacak Taşıt Tanıma Birimi ismi verilen elektronik etiket teknolojisi ile araçları tanıyacak olan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi akaryakıt masraflarına temel olan fişlerdeki araç plaka bilgilerini otomatik olarak Yeni Kuşak Ödeme Kaydedici Cihaz a işleyecek Sisteme insan müdahalesinin ortadan kaldırılması ve yöntemsiz faturanın son bulmasıyla 15 milyar liraya ulaştığı varsayım edilen vergi kaybının önüne geçilecek Münasebetiyle kayıt dışı iktisada kıymetli bir darbe vurulacak
ELEKTRONİK ETİKETLE ANINDA İZLENEBİLECEK
Yayınlanan bildiri de UTTS nin kurulması ve işletilmesi asılları UTTS kapsamında pompa tabancalarına Taşıt Tanıma Okuyucu Aygıtı takılması zaruriliği ve uygulama temelleri UTTS kapsamında yakıt alan taşıtlara Taşıt Tanıma Ünitesi takılması mecburiliği ve uygulama asılları Darphane tarafından UTTS kapsamında kurulacak sistem ile yetkili firma süreçleri UTTS kullanılarak yapılan akaryakıt satışlarında doküman tertibi belirlendi
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nin altyapısı araç deposu dolum ağzına takılacak plaka ve şirket bilgilerini dijital olarak saklayan Taşıt Tanıma Ünitesi elektronik etiket istasyonlardaki pompa tabanca ünitesine takılacak Taşıt Tanıma Okuyucusu elektronik etiket okuyucusu istasyon işlemci ünitesi ve istasyon işlemci ünitesine takılacak sistem şifreleme anahtarını sağlayan ulusal SAM Kart tan oluşuyor
SAM Kartlar ın tüm akaryakıt istasyonlarına monte edileceği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nde inançlı elektronik etiketlerin ilgili araçlara takılma süreci yetkilendirilmiş kurumlar tarafından gerçekleştirilecek Yalnızca bir kere programlama özelliğine sahip olan kelam konusu etiketler araçtan söküldüğünde kendini imha ederek tekrar kullanıma müsaade vermeyecek
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi ne entegre bir araç akaryakıt aldığında pompa ağzındaki Taşıt Tanıma Okuyucusu inançlı elektronik etiket üzerinden aracın plaka bilgisini otomatik olarak algılayacak Araç bilgileri Yeni Kuşak Ödeme Kaydedici Cihaz a ve ilgili dağıtım şirketine Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi yazılımı üzerinden iletilecek Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Platformu vergi mükelleflerine ilişkin araçların aldıkları akaryakıtın bilgilerini anlık olarak toplayarak ilgili plaka bilgilerinin hem dağıtım şirketlerine hem de Gelir Yönetimi Başkanlığı nda bulunan data tabanına iletilmesini sağlayacak
ULUSAL DATA GÜVENLİĞİ İÇİN YERLİ ESERLER KULLANILACAK
Ulusal bilgi güvenliği ve piyasada monopolleşme olmaması ismine yerli eserlerin kullanılacağı Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nin suram etabından Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü sorumlu olacak Taşıt Tanıma Okuyucusu ve Taşıt Tanıma Ünitelerinin montaj süreçleri yetkilendirilmiş akaryakıt dağıtım şirketleri otomotiv satıcıları taşıt tanıma entegratörü şirketleri ve muayene istasyonları tarafından gerçekleştirecek
31 Aralık 2024 tarihinden sonra mecburî olarak uygulamaya geçecek UTTS ye alışılmamış hareket eden ya da belirlenen müddetlerde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen akaryakıt işletmeleri ve vergi mükellefleri hakkında 213 sayılı Vergi Kanunu nun ceza kararları uygulanacak
BİREYSEL ARAÇ KULLANICILARI İÇİN YASAL MECBURİLİK BULUNMUYOR
Vergi mükellefi olan araç sahiplerinin yasal mecburilik çerçevesinde tabi olacağı Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nde ferdî araç kullanıcılarının iştiraki mecburî olmayacak Lakin ferdi araç kullanıcıları sisteme dahil olarak akaryakıt şirketlerinin Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi ne üye araçlara sunduğu kampanya ve avantajlardan yararlanma bahtına sahip olabilecekler
MEVCUT TAŞIT TANIMA SİSTEMLERİ UTTS ÇATISI ALTINDA DEVAM EDECEK
Vergi mükelleflerine ilişkin 8 milyon ticari aracın yollarda olduğu Türkiye de kelam konusu araçların 3 milyonunda özel şirketler tarafından işletilen Taşıt Tanıma Sistemi bulunuyor Taşıt Tanıma Sistemi bulunan akaryakıt şirketleri yetkilendirilmiş şirketler aracılığı ile mevcut sistemlerini güncelleyerek UTTS ye entegre olacaklar Taşıt Tanıma Sistemi olmayan akaryakıt istasyonları ise bildiri takvimine uygun olarak Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nin altyapısını istasyonlarında kurarak sisteme dahil olacaklar
Halihazırda Taşıt Tanıma Sistemi için hizmet sağlayan ekipman tedarikçileri ve otomasyon sistemlerini işleten kurumlar akaryakıt dağıtım şirketlerine entegratör ve tahlil ortağı olarak hizmet vermeye devam edecekleri için yeni sistemde rastgele bir mağduriyet yaşamayacaklar
